Gàu, hay viêm da tiết bã, như được gọi trong da liễu, là một tình trạng da đầu ảnh hưởng tới 40% đến 60% người trưởng thành trên toàn thế giới(1). Tình trạng này là sự bong tróc quá mức (bong vảy) của da đầu, thay vì chỉ giải phóng một tế bào duy nhất (một tế bào sừng trưởng thành), da đầu lại tạo ra mật độ lớn hơn, có thể nhìn thấy được gồm hàng trăm hoặc hàng nghìn tế bào. Một nghiên cứu trên diện rộng gồm hơn 20.000 phụ nữ có độ tuổi từ 15 đến 75 đã chỉ ra rằng gàu phổ biến nhất ở độ tuổi 15 đến 34, và sau tuổi 45 tình trạng này giảm dần(2).

Hệ vi sinh da đầu - và gàu

Để hiểu tại sao chúng ta bị gàu, trước hết chúng ta phải nhận ra rằng da đầu có một thế giới riêng. Mỗi cen ti mét vuông là nhà của từ 10.000 đến 100 triệu vi sinh vật, chủ yếu là vi khuẩn và nấm men(3). Hệ sinh thái này được gọi là hệ vi sinh da đầu. Nghiên cứu đã cho phép các chuyên gia xác định vi sinh vật nào trong số này đóng vai trò quan trọng gây ra gàu: một loại nấm men có tên là Malassezia. Nấm men này chiếm ưu thế trong các vi khuẩn trên da đầu ở những người bị gàu(4).

Nhận biết hai loại gàu

Có hai loại gàu. Gàu khô và gàu nhờn– còn được gọi là gàu bết dính– với cái tên nói lên tất cả, loại gàu này có xu hướng dính chặt trên da đầu. Gàu khô, được đặc trưng bởi cấu trúc bong tróc và các hạt mịn, màu trắng ngà hoặc xám, thường có xu hướng rơi tự do.  Mặt khác, gàu nhờn hay gàu bám dính, nơi các vảy nhờn dày hơn, dính hơn và tích tụ nhiều hơn, xảy ra khi có sự sản xuất quá mức bã nhờn trên da đầu.  Gàu bám dính thường xuất hiện khi bã nhờn kích thích sự phát triển của nấm men Malassezia, tạo ra một vòng luẩn quẩn. Cả hai loại gàu đều có thể gây kích ứng, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng xảy ra.

Gàu xuất hiện do một số nguyên nhân.  Đầu tiên, điều quan trọng là phải kiểm tra xem trên thực tế đó có phải là bệnh vẩy nến da đầu hay không, đây là một tình trạng viêm da, khi da bong tróc nhiều có thể kèm theo mẩn đỏ khó chịu. Nhiều yếu tố khác nhau: từ căng thẳng cho đến biến đổi nội tiết, rối loạn cân bằng PH trên da, da đầu bị khô do sưởi ấm vào mùa đông, tất cả đều liên quan đến việc sản sinh bã nhờn quá mức, gây gàu và tạo môi trường da đầu thuận lợi cho vi khuẩn Malassezia xâm chiếm. Thực tế, mùa đông còn được gọi là “mùa gàu” ở các vùng ôn đới (5) trong khi mùa khô làm gia tăng tình trạng gàu ở Thái Lan(6).

Điều quan trọng để loại bỏ gàu là cần khôi phục lại sự cân bằng của hệ vi sinh da đầu. Dừng việc sử dụng mọi thứ lên tóc của bạn. Việc sử dụng các loại dầu gội quá mạnh có thể khiến da đầu trở nên khô và gây kích ứng cũng như sản sinh bã nhờn quá mức, gây ra sự mất cân bằng ở những nơi Malassezia phát triển. Các loại dầu gội có công thức quá mạnh gây ra sự nhạy cảm, tăng viêm nhiễm và bùng phát gàu. Vì vậy, hãy cho da đầu của bạn một khoảng thời gian được nghỉ ngơi. Tạm thời bỏ qua tất cả các sản phẩm tạo kiểu tóc không cần thiết ngay bây giờ. Chuyển sang sử dụng dầu gội và dầu xả dịu nhẹ hơn với công thức làm sạch gàu có độ pH trung tính.

Chọn một loại dầu gội trị gàu có tác dụng nhanh chóng, hiệu quả

Khi bạn quyết định điều trị làm sạch gàu hãy chọn các loại dầu gội đậm đặc có chứa hoạt chất da liễu được chứng minh có hiệu quả trị gàu như Selenium Sulfide, thành phần hoạt tính nổi bật trong các sản phẩm làm sạch gàu của Vichy để bắt đầu loại bỏ vảy gàu khỏi da đầu ngay từ lần gội đầu tiên. Các hoạt chất khác bao gồm Kẽm và Piroctone Olamine, cả hai đều được công nhận trong việc giảm nấm men. Ngay một ngày sau lần sử dụng đầu tiên, công thức giảm gàu sẽ làm dịu da đầu ngứa ngáy, khó chịu. Từ lần gội thứ hai, bạn sẽ thấy vảy gàu trên cả tóc và da đầu giảm đi đáng kể do lượng nấm men Malassezia đã giảm, trong khi các nhóm vi sinh tự nhiên trên da đầu khác không bị tác động. Sử dụng những loại dầu gội này sẽ nhanh chóng giúp da đầu hết gàu và không còn vảy bám.

Tẩy tế bào chết cho da đầu loại bỏ gàu bết dính

Cách nhanh nhất để loại bỏ gàu bết dính là tẩy tế bào chết cho da đầu. Kỹ thuật tấy da chết này giúp loại bỏ các vảy gàu dày, màu vàng bám dính vào da đầu và chân tóc.  Sử dụng các phương pháp giảm gàu dựa trên chất tẩy tế bào chết thay vì dầu gội trị gàu truyền thống có thể giúp loại bỏ các loại dầu béo tích tụ thành những vảy cứng và giúp da đầu của bạn trở lại trạng thái khỏe mạnh. Hãy tìm các sản phẩm tẩy da chết với các thành phần tự nhiên, như Axit Salicylic để giúp đánh bay gàu nhờn, bám dính lâu dài.

Đảm bảo xả sạch tóc sau khi gội để ngăn ngừa gàu

Bạn cũng nên cân nhắc về phương pháp gội đầu của mình. Đảm bảo rằng bạn đã xả sạch tóc hoàn toàn sau khi gội vì cặn còn sót lại có thể gây kích ứng da đầu. Cẩn thận khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời gay gắt có thể làm khô da đầu và dẫn đến bong tróc. Chọn các loại dầu gội không chứa sulfate, không chứa cồn, tránh hoàn toàn các chất gây kích ứng đã biết, như tinh dầu và chất tạo bọt. Nếu tình trạng gàu vẫn không giảm, hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ da liễu.

1. D Saint-Leger. Dandruff (Pityriasis capitis simplex) : of yeasts and men. Trong : The science of hair care . C Bouillon và J Wilkinson Eds. Taylor and Francis, Boca Raton London New York Singapore. Chapter 21, 609-632, 2005. And J R Schwartz et al. A comprehensive pathophysiology  of dandruff and Seborrheic Dermatitis - towards a more precise definition of scalp health. Acterdermvenerol 2013.
2. Nguồn : eauty trackWomen 12 pays (2016) & beauty track Men 6 pays (2013), IPSOS pour L’Oréal Recherche. Focus Europe et USA: more than 20000 femmes, 15 à 75 ans. b. Bilan antipelliculaires - CMI- mai 2012
3. Saint-Léger, Clavaud C. et al., The Human Scalp and Related Cosmetic Care Products, Basic Science for Modern Cosmetic Dermatology, Penguin books, 13: 167-178, 2015.
4.Mc Ginley et al. Quantitative microbiology of the scalp in non dandruff, dandruff, and seborrheic dermatitis. J Invest Dermatol , 64:401405, 1975.
5 Robbins C.R. et al., Dandruff, Scalp flaking and Scalp Care, Chemical and Physical Behaviour of Human Hair, Springer, 5th ed., 6:11, 420, 2012.
6. Harding C. R.et al., Dandruff : a condition characterized by decreased levels of intercellular lipids in scalp stratum corneum and impaired barrier Function. Arch Dermatol Res. 294 : 221-230, 2002.